Iconen en rolmodellen, iedereen heeft ze nodig en vrouwen met lesbische gevoelens helemaal. Als lesbo in de dop wil je je kunnen spiegelen aan een keur van bekende vrouwen wier geaardheid in alle openheid onderdeel uitmaakt van hun publieke persoonlijkheid. Het zou nog beter zijn als dat lesbische referentiekader zich niet zou beperken tot beroemde dames, maar ook vrouwen omvat die in ons dagelijks leven een rol spelen, zoals die leuke lerares Engels of de moeder van je beste vriend, of schoolgenootjes die al weten hoe voor hen de vork in de steel zit. Ideaal zou een omgeving zijn waarin iedereen in alle veiligheid kan uitvinden of ze op vrouwen valt. Of dat ze op zowel mannen als vrouwen valt, zonder dat ze het gevoel heeft aan bepaalde voorwaarden te moeten voldoen, of haar persoonlijkheid zou moeten veranderen. Daarom zou iedere ‘lesbeau’ in haar prille jaren een grote variëteit aan iconen tot haar beschikking moeten hebben.
Dat was niet altijd het geval. In de jaren tachtig bijvoorbeeld herkende een jonge lipsticklesbo waarschijnlijk weinig in de jongensachtige, depressief ogende en droevige liedjes zingende Mathilde Santing, of in de activistische lesbische vrouwen die in die tijd het beeld bepaalden. Die ontluikende lipsticklesbo moest, ondanks haar adoraties voor onbereikbare vrouwen, in die tijd wel tot de conclusie komen dat ze niet lesbisch kón zijn, omdat dat voor haar betekende dat ze dan iemand moest worden die ze niet wilde zijn. Maar er wáren tenminste lesbische voorbeelden. Vrouwen aan wie weliswaar niet alle lesbeaus zich konden optrekken, maar tegen wie ze zich wel, toen ze er eenmaal zeker van waren dat ze toch echt op vrouwen vielen, konden afzetten. Stel dat er helemaal geen voorbeelden waren geweest, dat ze rond homoseksualiteit vooral negatieve geluiden had gehoord en alles in haar eentje had moeten uitzoeken!
In de jaren na Mathilde Santing durfden steeds meer vrouwen openlijk lesbisch te zijn en bepaalden niet meer alleen stoere vrouwen het beeld. Toen kreeg ook de lipsticklesbo iconen op wie ze wel wilde lijken, onder wie Tosca Niterink, diva La Pat en programmamaakster Rémi van der Elzen. Ook wie die grote voorbeelden later niet meer zo nodig had om zich aan te spiegelen of tegen af te zetten, ging het brede spectrum van überbutch tot ultrafemme waarderen. Er zijn voorbeelden genoeg van lipsticklesbo’s die toen alsnog fan werden van Bet van Beeren en oog én waardering kregen voor jongensmeisjes.
Er zijn niet een maar iconen nodig, maar een hele Lesbicollectie; een grote diversiteit aan lesbische vrouwen die zichtbaar lesbisch durven en kunnen zijn door hun uiterlijk en/of in woord en daad. Die niet afhaken zodra een journalist vragen stelt over hun mogelijke relatie en dit niet zien als een privékwestie, maar er openlijk over praten. Ware LesbIconen zijnlesbische vrouwen die open zijn over hun geaardheid, zoals presentator Claudia de Breij, of die hun geaardheid actief uitdragen. Vrouwen zoals muzikante en schrijfster Karin Giphart, die stelt: “…zo lang er nog gekken rondlopen die mij rechten willen ontzeggen op basis van mijn seksualiteit, zal ik rondtoeteren en tetteren dat ik lesbisch ben.”
Zichtbare lesbische vrouwen zijn ook belangrijk binnen de homobeweging. Want ook daar zijn ze nog te vaak onzichtbaar en valt nog veel te bevechten. Daar waar het geld is en de beslissingen worden genomen, zouden zoveel mogelijk verschillende LesbIconen hun invloed moeten laten gelden om middelen vrij te maken voor hun eigen zaak.
En laten we de vrouwenbeweging niet vergeten. In 2005 vond het eerste Women Inc. festival plaats. Vrouwen van alle kleuren en maten uit vele culturele achtergronden waren zichtbaar aanwezig en het programma was divers en interessant voor alle gezindten, maar er was geen enkele activiteit georganiseerd voor de lesbische doelgroep. Naar verluidt omdat dit allochtone vrouwen zou afschrikken. Dankzij de inzet van LesbIconen als Willemien Ruygrok en Joyce Hamilton waren lesbische vrouwen in de editie van 2007 wel zichtbaar en herkenbaar aanwezig in de programmering.
Ook een naslagwerk als deze encyclopedie zorgt voor zichtbaarheid. Het zal hopelijk door vele handen gaan en op vele planken staan, waar iedere voorzichtig belangstellende zich door lesbische vrouwen kan laten inspireren om op haar manier een voorbeeld te zijn voor die verlegen collega, gezellige buurvrouw of onbekende passant op straat. Zodat ze zich sterk genoeg voelt om bij de maandagochtendkoffie op het werk enthousiast te vertellen hoe gezellig het op Roze Zaterdag was. Of om blijmoedig met haar geliefde hand in hand over straat te lopen. Niet alleen omdat ze haar lief graag aanraakt, maar ook om te laten ziet dat zij houdt van een vrouw. En dat ze als een Ware LesbIcoon een voorbeeld wil zijn voor alle vrouwen met lesbische gevoelens.
Gepubliceerd in de Lesbo Encyclopedie 2009