Mijn opperheks Mieke Verhagen zegt altijd: als je écht vindt dat er iets moet gebeuren, iets moet veranderen: gooi het zo vaak je kan in de groep, dat kan draagvlak creëren. Voor je het weet gebeurt er ineens iets.

En zoals dat gaat met opperheksen; ze hebben altijd gelijk. Ik riep voor het eerst iets op 6 september 2014 en vandaag op 21 april 2017 is mijn wens in vervulling gegaan.

Begin september 2014 las ik een stuk over Golden Girls actrice Bea Arthur die 3 ton had nagelaten die ten goede moest komen aan een shelter voor dakoze LHBT-jongeren. Dat prikkelde mijn nieuwsgierigheid. Want hoeveel waren het er dan? En zo kwam ik al googelend op een onderzoek van het Willias Institute dat onder andere beschreef dat in de VS “43% of clients served by drop – in centers identified as LGBT; 30% of street outreach clients identified as LGBT”

43%, 30% serieus? Dat kan niet waar zijn!

Hoe zat dit dan in Nederland? Zou dit niet onderzocht kunnen worden? Met als doel dat de situatie van deze extra kwetsbare groep jongeren zou verbeteren. Ik hoorde dat het WK Daklozen voetbal in 2015 naar Amsterdam zou komen, waarin het Leger des Heils een grote rol zou spelen. Zou dat een haakje kunnen zijn om hierover een debat of iets te organiseren?

Nu moest ik ook het naadje van de kous weten. Dus schreef ik op 6 september Judith Schuyf van Movisie aan en zij verwees me weer naar haar collega Hanneke Felten. Op 9 september 2014 stelde ik Hanneke de vraag. En zij antwoordde: Er is wel wat aan onderzoek gedaan naar dakloze jongeren, maar LHBT is daar nog niet in meegenomen. Amsterdam zou een goede stad zijn om dit te onderzoeken. Zouden we dit op een politieke agenda kunnen krijgen?

Ik schreef daarom een plan voor het WK-Daklozenvoetbal gerelateerd aan onderzoek / debat over dakloze LHBT-jongeren gelieerd aan het Amsterdamse beleid over zichtbaarheid van LHBT in de sport en stuurde dat naar de betreffende wethouder Eric van der Burg.

Dit leidde even tot niets. Maar ik was voor geen gat te vangen.

Hanneke en ik bleven in contact. Maurits Boote was bij Movisie inmiddels de inhoud van allerlei onderzoek gaan uitpluizen. Bepaalde kenmerken van de problemen waar dakloze cis-hetero en LHBTI-jongeren tegenaan lopen kun je over elkaar heen leggen, al blijkt de oorzaak van deze kenmerken dus vaak een andere, waarbij ook een andere aanpak vereist is. Eind december 2014 stuurde ik Maurits een artikel uit Vrij Nederland over ‘zwerfmeisje’ Naomi. In het hele (prachtige) artikel komt en passant ter sprake dat ze lesbisch is, maar dat het haar extra kwetsbaar maakt eigenlijk nauwelijks.

En toen kwam de inschrijving voor de loting van de Botenparade van de Amsterdam Gay Pride 2015 er aan. Ik was werkzaam als directeur LHBTI-emancipatie voor de stichting en het was mijn taak om groepen aan elkaar te verbinden. Er meldden zich 2 initiatieven die de situatie van LHBTI-asielzoekers zichtbaar wilden maken en HVO Querido wilde meevaren met een boot met medewerkers en cliënten. Ik nodigde alle partijen uit voor een gesprek om samenwerking te bevorderen en ook om de noodzaak dit podium te gebruiken om de situatie van jonge dakloze LHBTI’s (waaronder ook vaak asielzoekers wier aanvraag wordt afgewezen) onder de aandacht te brengen, bijvoorbeeld door onderzoek te verrichten. Maurits vertelde over zijn eerste bevindingen, waarna HVO Querido aangaf hieraan te willen bijdragen.

Maurits Boote stuurde een opiniestuk naar het Parool met de titel “Dakloze LHBT-jongere wordt vergeten in onze maatschappij” dat op 5 maart 2015 verscheen. Hierin noemde hij Naomi uit het VN-artikel, die zich vervolgens bij hem meldde! Tijdens de Amsterdam Gay Pride 2015 werd Naomi met verve ambassadeur van deze groep jongeren en sjouwde ze wat af samen met Maurits. HVO Querido en de vluchtelingenboot namen dakloze LHBT-jongeren mee in de boodschap die ze uitdroegen bij de botenparade.

Vanwege mijn vrouwenvertegenwoordigerschap bij de VN nodigde wethouder Simone Kukenheim me eind maart 2015 uit voor een gesprek. Deze gelegenheid greep ik ook aan om dakloze LHBTI-jongeren bij haar onder de aandacht te brengen.

In de zomer van 2015 werd samen met vele stakeholders uit de LHBTI-community het nieuwe LHBTI-beleid van de gemeente Amsterdam geschreven. Mijn input – je raadt het al – onderzoek verrichten naar LHBTI-zwerfjongeren werd – zo bleek eind november 2015 – in het beleid opgenomen.

Ik sprak ook met D66-raadsleden Jan-Bert Vroege en Meltem Kaya over LHBTI-zwerfjongeren, waarvan de laatste LHBTI-zwerfjongeren 16 augustus opnam in een initiatiefvoorstel “Geef zwerfjongeren een kans in Amsterdam”, dat in maart 2016 tot een plan van aanpak leidde.

Daarna werd het een lange tijd relatief stil. Af en toe hadden Hanneke en ik contact over de voortgang, waarbij de financiering van het project het enige obstakel was om van start te kunnen gaan. Movisie heeft enorm veel voorwerk en lobbywerk verricht in dezen. En toen… hoezee… als een kerstcadeau bracht Hanneke eind december 2016 het goede nieuws: “De financiering is rond dankzij enorme inspanningen van Robin de Bood van Street Corner Work en in januari gaan we beginnen”.

En gisteren verscheen het persbericht van Movisie “In opdracht van de gemeente Amsterdam en het Amsterdamse Bestuurlijk Overleg Zwerfjongeren gaat Movisie de problematiek van Nederlandse LHBTI-jongeren die dak- en thuisloos zijn onderzoeken. Uniek aan dit onderzoek is dat een deel van de onderzoekers voorheen zelf dak- en thuisloos was. Op vrijdag 21 april a.s. vindt de kick-off plaats.” En daar heb ik vanmorgen bovenstaand relaas in een notendop met de aanwezigen gedeeld.

Ik hoop zo dat de resultaten van het onderzoek (2018), zoals de aankondiging van de kick off meldt, zullen leiden tot meer inzicht in de problematiek, preventie in de jeugd- en zorgketen en verbetering van de ondersteuning aan LHBTI-jongeren.

Ik ben zo blij dat ik door me keer op keer uit te spreken en lobby en invloed in te zetten waar mogelijk, dit in gang heb kunnen zetten. Met dank aan opperheks Mieke Verhagen. En alsof het zo moet zijn, kwam vorige week in het nieuws dat de opvang voor LHBTI-zwerfjongeren gefinancierd uit de erfenis van Bea Arthur deze zomer de deuren zal openen!

In het kader van ‘International anti street harrassment week’ mijn gedachtegang over de verschrikkelijke aftuiging van 2 Arnhemmer homo’s in de nacht van zaterdag op zondag en hoe media, reageerders, inclusief het paar zelf aan het ‘framen’ zijn geslagen. Want wie is wanneer schuldig aan wat?

“De twee mannen werden zondagochtend afgetuigd door een groep jongeren in Arnhem, toen ze na een avond stappen naar huis liepen. Beide mannen raakten gewond. Van een van de slachtoffers werden vier tanden uit de mond geslagen. Bij de mishandeling zou een betonschaar zijn gebruikt.

Het stel van 31 en 35 jaar liep over de Nelson Mandelabrug toen een groep van circa zes tot acht jongeren langs kwamen fietsen en de mannen begon uit te schelden. De Telegraaf.nl meldt dat de politie inmiddels twee verdachten heeft aangehouden, een 14-jarige Arnhemmer en een 20-jarige man uit Gennep.” (PB COC NL 3-4)

Het eerste bericht dat ik over de aftuiging las, kwam van The Post Online, van Bert Brussen. Met een foto van Remko de Waal van 2 paar mannenbillen in korte (roze) broekjes die gezien de regenboogvlag in de kontzak van de rechter een vorm van pride aan het vieren waren. Tussen de feestelijke billen in hielden twee handen elkaar vast.

Een foto van een vorm van feestende mensen tijdens pride is NOOIT de juiste foto om bij een geweldsincident dat homo’s wordt aangedaan te plaatsen, tenzij het deze personen op de foto zélf betreft. Wat nu (net als zo vaak als luie redacties pride foto’s met schaars geklede heren plaatsen bij geweldsincidenten tegen homomannen) niet het geval is. Het heeft geen toegevoegde waarde, hoogstens dat het een beeld creëert dat homo’s ALTIJD provocerend gedrag vertonen en de associatie kan oproepen dat ze het misschien wel zelf hebben uitgelokt. Daarover zo meer.

AD en vele andere media hebben het (in de loop der jaren) gelukkig wél goed begrepen (“Foto ter illustratie (c) DG“).

De daders zijn volgens het Facebookbericht van een van de slachtoffers Jasper Vernes-Sewratan “een groep Marokanen met een leeftijd tussen de 14 en 18 jaar”. Ik vraag me dan meteen af, hoe weet je zo zeker dat het Marokkanen betrof? En wat doet het er überhaupt toe? Twitteraars en Facebook-gebruikers lijken over elkaar heen te vallen om het ‘Marokkanen’-probleem waar homo’s mee te maken hebben. Dino Suhonic verwoordde in zijn frustratie hierover met mijns inziens hele terechte vragen in zijn FB-bericht van gisterenavond laat:

“2v/d3 keer word ik door witte Nederlanders belaagd. Ik heb nooit hun homohaat geracialiseerd. Ook zou ik nooit prime-time aandacht krijgen. En het bleef nooit bij homohaat. Het ging (altijd) gepaard met “leer NL praten”, “ga terug naar je land” etc.

Ik wil wat meer weten over de jongens (weer boys, he?). Bv.:

1. Wat deed de 14-jarige zo laat op straat?
2. Is de Jeugdzorg al ingelicht?
3. Wat deden/wat wilden ze doen met een betonschaar?
4. Wat is hun opleidingsniveau en sociaal-economische status?
5. Gezinssituatie?
6. Waarom denken ze dat schelden, bedreigen en het geweld toegestaan zou mogen zijn?
7. Op welke school zitten ze? Is er een pestprotocol?
8. Wat is hun visie over mannelijkheid en vrouwelijkheid?
9. Waar komt de behoefte vandaan om verbaal/fysiek geweld te gebruiken?

En veel meer vragen.

Maar nee, laten we geen moeite doen. Het waren de “Marokkanen/moslims”. Dat verklaart alles.”

En dan als laatste de zelfhaat / anti-gevoelens naar homo’s die niet aan de heteronorm voldoet, die ik lees in het interview met de slachtoffers in het AD: “Wij zijn niet van die provocerende types.” […] “Natuurlijk lees je er wel eens over, maar omdat wij eigenlijk nooit laten zien dat we een stel zijn, is ons nog nooit iets overkomen”

Hoe erg, dat deze mannen zich ‘hetero’ gedragen om straatintimidatie en geweld te voorkomen. Maar nog erger, de opmerking ‘wij zijn niet van die provocerende types’ lijkt in te houden dat wanneer een homo in hun beleving buiten het hetero-hokje valt, of meer expressief is dan zij in het uiten van gender, of wanneer je als jongen gewoon lekker op straat wil tongen met je vriendje, je  in hun beleving ‘provocerend’ bezig bent. En wat impliceert dat dan. Dat je geweld dus over jezelf afroept? Uitbundig gekleed gaan als man, of als vrouw stoer mannelijk (en dan heb ik het in dezen nog niet eens over wat je gebeurt als vrouw gewoon ongeacht wat je draagt of doet), met andere woorden niet heteronormatief uiten in kleding en gedrag is GÉÉN uitnodiging om nageroepen, uitgescholden dan wel (in elkaar) geslagen te worden. Nogmaals: Over straat flaneren, lopen, rennen, slenteren, dansen, huppelen, staan, al dan niet hand in hand of zoenend, is NOOIT een reden om iemand na te roepen, uit te schelden, in elkaar te slaan. Door niemand.

En daarmee keer ik terug bij de foto die Bert Brussen liet plaatsen op The Post Online. Als ik toch vind dat je er zo moet kunnen uitzien als de pride vierende homo’s op de foto, waarom ben ik daar dan zo tegen in dit geval? In herhaling: omdat deze homo’s niet tijdens het pride vieren in een kort broekje in elkaar zijn geslagen. Het een heeft niets met het ander te maken. Als deze foto naar aanleiding van bijvoorbeeld een Pride-parade bij een artikel wordt geplaatst staat het symbool voor de trots die hoort bij dat evenement en dan is het passend. Vervolgens vind ik dat mensen als ze dit willen 365 dagen per jaar zo gekleed over straat moeten kunnen gaan, zonder lastig gevallen te worden. Punt.

Tot slot hoop ik dat de overige 6 daders ook snel zullen worden opgepakt. Dat er een antwoord komt op de vragen van Dino. En dat niemand zich door klootzakken laat weerhouden zichzelf te zijn. En dat is lang niet altijd eenvoudig, en ook ik heb de wijsheid niet in pacht. Alleen een positieve ervaring die me indertijd aan het denken heeft gezet en hopelijk anderen ook laat durven.

Aanpassing 31 maart 2021: de bronnen van de foto’s die ik citeer gelinkt en waar vindbaar de fotograaf benoemd.