“Vanaf vandaag bedoelen we ook vrouwen als we de term ‘mannen’ gebruiken.”
Wat zou er in de man-vrouwverhoudingen gebeuren wanneer deze aankondiging als politiek decreet zou worden uitgevaardigd? Ik vermoed dat de zoetjes kabbelende derde feministische golf binnen de kortste tijd om zou slaan in een verwoestende tsunami. Want zoiets belachelijks verzin je toch niet?
Toch laten lesbische vrouwen zich juist dát sinds jaar en dag welgevallen. Als de overheid over de hele groep homomannen, lesbische vrouwen en sinds kort ook transgenders spreekt, heeft men het over ‘homoseksuelen’, waarvoor in de homonota van 2008, Gewoon Homo Zijn, homobeleid is ontwikkeld. Binnen de organisaties die zich voor onze belangen inzetten, is het al niet anders. Het is homo-emancipatie wat de klok slaat.
Waarom is het in Nederland zo moeilijk om de term ‘homo’ los te laten, terwijl internationaal LGBT overal wordt toegepast? Tuurlijk bekt de Nederlandse vertaling LHBT voor geen meter. Het heeft me tijden gekost om het zonder stotteren over de lippen te krijgen. Maar LHBT geeft een gezicht aan lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders, en is daarom de moeite van het oefenen dubbel en dwars waard.
Een veelgebruikt argument waarom ‘homo’ over ons allemaal zou gaan, is de oorspronkelijke genderneutrale betekenis van het woord in het Grieks, namelijk ‘gelijk’ (homoios). Seksualiteit gericht op iemand van hetzelfde geslacht. Dat gaat dus ook over lesbo’s. Maar ‘homo’ sluit transgenderpersonen uit, want zij zijn niet per se homoseksueel. En het ontkent biseksualiteit als een zelfstandige seksuele identiteit.
Misschien zit daar wel een crux. Ik heb gespeurd, maar biseksuelen komen sowieso niet voor in het Nederlandse homobeleid. Dat is niet omdat het Landelijk Netwerk Biseksualiteit dit niet zou willen; het netwerk schrijft in juli 2009 op zijn website dat het noch bij de overheid, noch bij de homobeweging weerklank vindt voor de belangen van biseksuelen. Reden te meer om ‘homo’ door LHBT te vervangen. Op het moment dat de overheid en belangenorganisaties door de toepassing ervan zeggen het óók over biseksuelen te hebben, kan men er niet langer onderuit om met en voor deze specifieke groep beleid te ontwikkelen.
Om terug te komen op de oorspronkelijk genderneutrale betekenis van homo; die is er natuurlijk allang niet meer. ‘Homo’ betekent ‘homoman’. Meisjes worden nooit uitgescholden voor ‘homo’, omdat die associatie er in de volksmond niet is. Google ‘homo-erotiek’ en je krijgt bijna 280.000 hits over seks tussen mannen. En, voor zover ik weet, komen lesbiennes niet aan hun trekken op homo-ontmoetingsplaatsen.
Homo als dekkende term is dus niet meer van deze tijd. Tot mijn genoegen bespeurde ik onlangs in een landelijk overleg over het emancipatiebeleid vanaf 2012 dat er steeds meer geluiden opgaan om voortaan HLBT of LHBT te gebruiken waar nu nog homo staat. Het belang van het zichtbaar maken van gemarginaliseerde groepen lijkt daarmee te worden onderkend. Gewoon LHBT, holadijee.
Meer over de belangen van biseksuelen op www.lnbi.nl
Deze column verscheen in juni 2010 in lesBisch Magazine Zij aan Zij.